Antimikrobiyal direnç (AMR), Perşembe günü New York'ta düzenlenen Birleşmiş Milletler Genel Kurulu (UNGA) toplantısında küresel gündem haline geldi. Siyasi deklarasyon, bakteri ve mantarların ilaçlardan kaçabilecekleri noktaya evrilmesiyle ortaya çıkan antimikrobiyal direnç (AMR) ile mücadelede ortak bir hedef belirledi.

Dünya liderlerinin bir araya geldiği toplantıda, antibiyotiklere dirençli enfeksiyonlardan kaynaklanan ölümlerin 2030 yılına kadar yüzde 10 oranında azaltılması taahhüdünde bulunuldu.

AMR 2019 yılında 4.95 milyon kişinin ölümüne neden oldu. Sağlık uzmanları 2050 yılına kadar 39 milyondan fazla insanın antibiyotiklere dirençli enfeksiyonlar nedeniyle ölebileceğini belirtiyor.

Antibiyotiklere karşı dirençli bakterilerin (superbug) neden olduğu hastalıklar; insanlar tıpta, hayvan ve bitki yetiştiriciliğinde antibiyotikleri aşırı kullandıklarında ortaya çıkıyor. Bu aşırı kullanım da sağlık görevlilerini, enfeksiyonları tedavi etmek için çok az seçenekle baş başa bırakabiliyor.

“Her ülkenin AMR ile mücadelede ulusal bir eylem planı olması gerekiyor”

Yeni anlaşma, 2030 yılına kadar her ülkenin AMR ile mücadele için hükümet, tarım endüstrisi ve sağlık sektörünü kapsayan ulusal bir eylem planı uygulaması gerektiğini vurguluyor. Belgeye göre şu ana kadar ülkelerin yüzde 11'i bu planları uygulamak için ulusal bütçelerinde fon ayırmış durumda.

Ayrıca, AMR'den orantısız bir şekilde etkilenen düşük ve orta gelirli ülkeleri ulusal planlarını hızlandırırken desteklemek için 100 milyon dolarlık (90.2 milyon euro) bağış toplama hedefi belirledi.

BM Genel Kurulu Başkanı eski Kamerun lideri Philemon Yang, toplantı sırasında yaptığı açıklamada, anlaşmanın "AMR'ye karşı eylemi hızlandırmak için güçlü bir plan" olduğunu belirterek, "beyanlarımızı somut eyleme dönüştürmek önemlidir" dedi.

Sadece Avrupa Birliği'nde (AB) AMR her yıl en az 33,000 kişinin ölümüne ve yaklaşık 1.5 milyar euro'luk maliyete yol açıyor. AB'nin AMR bütçesi 62 milyon Euro.

“AMR, yüz yıllık tıbbi ilerlemeyi tersine çevirerek, ölüm cezasına dönüşebilir”

BM Genel Kurulu en son 2016 yılında AMR konusunu görüşmek üzere toplanmıştı, yani yeni anlaşma yaklaşık on yıldır bu konuda atılan ilk küresel siyasi adım.

Hayvan çiftliklerinin mümkün olduğunca antimikrobiyal kullanımından aşılara geçmesi, ilaç üreticilerinin antibiyotiklerin su kaynaklarına karışmasını önlemek için atık yönetimlerini iyileştirmeleri ve 2030 yılına kadar ülkelerin en az yüzde 80'inin bakteriyel ve fungal patojenlerde antibiyotik direncini test etme kabiliyetine sahip olmasını sağlamaları çağrısında bulunuyor.

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ- WHO) Başkanı Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus gazetecilere yaptığı açıklamada, "AMR, yüz yıllık tıbbi ilerlemeyi tersine çevirebilir ve bugün kolayca tedavi edilebilen durumları ölüm cezası haline getirebilir," dedi.

Ancak anlaşmaya varılsa bile, BM deklarasyonunun bu bahar aylarca süren hükümet müzakereleri sırasında sulandırıldığı göz önüne alındığında, savunucular küresel AMR müdahalesini güçlendirmede zorluklarla karşılaşabilirler.

“AMR tehdidi iklim krizine benziyor”

Örneğin, daha önceki bir taslakta hayvan yetiştiriciliğinde antimikrobiyallerin yüzde 30 oranında azaltılmasına yönelik bir plan yer alıyordu, ancak son versiyon daha muğlak bir taahhüt içeriyor.

AMR konusunda küresel bir liderlik grubuna başkanlık eden Barbados Başbakanı Mia Mottley gazetecilere verdiği demeçte, anlaşmanın güçlü yanlarından birinin, AMR ile mücadele için değişiklikler yaparken ülkelere danışacak bağımsız bir bilimsel danışma grubu oluşturma planı olduğunu söyledi.

AMR tehdidini iklim krizine benzeten Mottley, "Herkesin bu konuda bir değişiklik yapmasına ihtiyacımız var" dedi.

Mottley ayrıca ilaç şirketlerinin yeni antibiyotik ilaçlar geliştirmesi gerektiğini vurguladı. Yüzyılın başında bu araştırmayı yapan 20'den fazla şirket olduğunu, ancak bu sayının günümüzde dörde düştüğünü belirtti.

Mottley, yeni antibiyotikleri piyasaya sürmek için "Araştırma yapacak parayı bulamazsak, daha fazla insanın öldüğünü göreceğiz" dedi.

Kaynak için tıklayınız